Có thật sách Sáng tác chỉ nuôi mơ mộng của nữ giới?
Updated: Aug 30, 2022
Từ xưa đến nay, nhiều người cho rằng sách sáng tác (tiểu thuyết, truyện ngắn, viễn tưởng, thơ ca…) là loại sách cổ vũ phụ nữ nuôi mộng tưởng, sống xa rời thực tế. Nhưng định kiến đó đã đến lúc cần được nhìn lại.
Ảnh: Wix
Tác giả Ellen Hopskin từng chia sẻ: "Tiểu thuyết là tiếng nói từ trái tim". Và bất cứ tác phẩm nào cũng được viết nên từ những câu chuyện đời. Bởi vậy, sách sáng tác còn là sợi dây kết nối giữa tâm và trí của phụ nữ, mang đến cho họ không chỉ cảm xúc mà bao còn bao giá trị khác nữa.
Một dòng sách có
… tính giải trí
Một trong những đặc trưng của dòng sách này là giúp người đọc giải trí sau thời gian học tập và làm việc căng thẳng. Đọc những câu chuyện hư cấu, phụ nữ dễ đồng cảm với cảm xúc của nhân vật. Hơn nữa, sách sáng tác không nặng về lý thuyết, không đòi hỏi phải tư duy quá nhiều. Vậy nên, họ có thể thả hồn mình theo câu chữ, phiêu lưu trên những hành trình của các nhân vật. Mấy ai đọc cuốn sách Hoàng Tử Bé hay Nhà giả kim mà không thấy mình như đang đồng hành cùng các chàng trai trẻ ấy? Hoặc đọc Chuyện con mèo dạy hải âu bay mà không có những phút giây buồn cười?
… khả năng mô phỏng hiện thực
Nếu chỉ để giải trí, hẳn sách sáng tác không khác nào các cuốn truyện hài. Nhưng dòng sách này còn tái hiện cuộc sống sinh động qua câu chữ. Vậy nên Jorge Luis Borges từng khẳng định rằng: “Mỗi cuốn tiểu thuyết là một miền tư tưởng đan vào trong vương quốc hiện thực.” Thật vậy, sách sáng tác mô phỏng, tái hiện cuộc sống nên khi đọc chúng, bạn sẽ lạc vào một xã hội thu nhỏ. Bạn đồng cảm, dõi theo nhân vật để khi khép cuốn sách lại thấy mình như đã đi qua một đoạn đời vừa lạ vừa quen. Thế nên Tửu Tiểu Thất viết: “Kỷ niệm là một thứ rất đáng sợ, bạn có thể dễ dàng có được nó, nhưng không dễ gì vứt bỏ nó, hơn nữa bất cứ khi nào nó cũng có thể nhắc bạn nhớ về những người, những việc mà bạn muốn quên đi.”
Một dòng sách giúp cải thiện tâm tính
Không chỉ để giải trí, sách văn học còn giúp ta tu rèn tâm tính. Bạn có thấy khi đọc sách bạn trở nên điềm đạm, thâm trầm và cũng sâu sắc, bao dung hơn không? Nhà phê bình Hoài Thanh viết: “Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình… khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở đâu đâu…” Cũng tức là tâm tình ta biến đổi theo những sự kiện trong một tác phẩm văn chương. Vả lại "văn học là nhân học". Thế nên văn học luôn hướng con người tới những giá trị sống tốt đẹp hơn, cao cả hơn.
Bạn biết đấy, chúng ta thường chỉ sống với cuộc đời nhỏ hẹp và vòng tròn quan hệ xã hội của ta. Ta không thể biết hết mọi mảnh đời, mọi câu chuyện. Nhưng khi đọc sách sáng tác, ta vẫn có thể "đồng trải nghiệm" với nhân vật. Để rồi từ đấy thêm thấu hiểu, thêm yêu thương. Đọc Anne tóc đỏ dưới chái nhà tranh, ta thương cho cô bé mồ côi vẫn luôn giữ nụ cười lạc quan. Đọc Cánh đồng bất tận, ta chua xót trước những phận người. Ta không cần phải trải qua mọi chuyện để có thể hiểu hết mọi chuyện. Điều tuyệt vời này chính là đặc quyền của sách sáng tác. Cũng chẳng phải tự nhiên mà những người đọc nhiều sách thường là người hiểu đời, hiểu chuyện. Đó là bởi ta được "sống" trong những cuộc đời khác đấy thôi.
Ảnh: Wix
Sách sáng tác còn là nguồn kiến thức vô tận
Từ kiến thức chuyên môn tới hiểu biết xã hội
Ta đọc truyện để giải trí, để hiểu đời nhưng đó không phải là tất cả. Ta vẫn có thể mở mang đầu óc từ những câu văn, bài thơ. Tất nhiên, không thể so sánh tiểu thuyết có nhân vật làm ngành y với những sách chuyên ngành y khoa. Dẫu vậy, nó vẫn mang đến cho người đọc những hình dung về nghề hoặc một số hiểu biết liên quan. Hay như khi đọc Miếng ngon Hà Nội, ta hiểu thêm về các món ăn làm nên vẻ đẹp ẩm thực đất Hà thành.
Tăng vốn từ vựng
Đâu cần nói tới những điều lớn lao như kiến thức ngành nghề, sách sáng tác trước hết thường là những cuộc chơi ngôn ngữ của tác giả. Chính vì thế mà khi đọc sách sáng tác, ta nhặt nhạnh được không ít từ ngữ cho vốn từ của mình. Những từ ngữ này lại được sử dụng vào cuộc sống và giao tiếp của ta. Với những người làm nghề nói hay nghề viết thì vốn từ và cách diễn đạt sao cho rõ ràng, khúc chiết, hấp dẫn lại càng quan trọng. Và sách sáng tác với những câu từ được chọn lọc sẽ giúp ích không ít. Hãy cứ thử ghi chú lại trong một cuốn sách bất kỳ xem có bao nhiêu từ mới mẻ với bạn, bao nhiêu từ quen thuộc nhưng được dùng theo lối mới. Bạn sẽ ngạc nhiên vì chưa biết hết tiếng mẹ đẻ của mình cho xem.
Kích thích tưởng tượng và sáng tạo
Bên cạnh đó, sách sáng tác với các câu chuyện hư cấu hay kỳ ảo đưa con người tới thế giới của sự tưởng tượng và óc sáng tạo. Chúng kích thích não bộ vận động không ngừng. Nhờ đó mà khả năng liên tưởng của ta cũng được đẩy lên không ít. Với nhiều người viết, những gì có trong một tác phẩm văn học dễ dàng trở thành chất liệu để họ viết nên những câu chuyện mới của chính mình. Như là tiểu thuyết kinh điển thế giới Đôn Kihôtê được viết theo lối châm biếm để phê phán những cuốn tiểu thuyết hiệp sĩ làm người ta mụ mị thời bấy giờ.
Tạm kết:
Đừng nghĩ rằng loại sách văn học chỉ khiến người ta mơ mộng viễn vông. Bởi sách là đời mà đời thì không thiếu điều cho ta học hỏi. Đọc sách sáng tác ta vẫn có thể thu lượm những kiến thức mới mẻ cho mình; được thả lỏng tâm tình theo những biến thiên của một cuộc đời trên trang truyện; được đưa trí tưởng tượng vượt ra mọi bức tường kín.
Suy cho cùng, mỗi một dòng sách đều có những đặc điểm riêng của chúng. Dẫu vậy, chúng vẫn thực hiện chức năng chung là mang đến những giá trị cho con người. Dòng sách sáng tác không chỉ để giải trí đơn thuần mà còn giúp ta soi chiếu, hoàn thiện bản thân từ tâm hồn tới trí tuệ.